5 - Frankrijk.2009. Als ieder zich nou eens aan de regels houdt!,

5 de

vijfde verhaal / fifth story

Rhone bij Avignon

Provence en Nancy

Als ieder zich nou eens gewoon aan de regels houdt!

Zomer 2009

20 tot 30 juli 2009

maandag

Deze dag komen we tot Longeau, even voor Dijon. Een eenvoudig plaatsje, alleen de bakker floreert, merken we de volgende ochtend. We overnachten in een routier. Een beetje een stinkend hotelletje, je weet wel. Een Nederlandse chauffeur, die er met mankementen aan z'n auto gestrand is, meldt; van calvados kan je niet slapen. Nooit geweten of gemerkt. Bedankt voor de info! Het lijkt een ingeslapen streek hier. Niemand heeft ergens zin in. Het restaurant is ineens levendig, veel klandizie en het smaakt goed.

entre la Chartreuse

dinsdag

Ruim op tijd komen we in de Provence aan. Het zoeken naar en verblijfplaats gaat beginnen. Het wordt een wanhopig rondrijden van de ene chambre d'hôte naar de andere, en naar kleine hotels. Allemaal te vergeefs. Dan is het niet beschikbaar, dan is alles vol, dan is het te duur. In Carpentras vinden we het voldoende hotel. Maar zo kan het niet blijven. Wat wordt ons volgende plan?

woensdag

Avignon. Affiches genoeg, affiches van culturele voorstellingen, affiches van wild plakkers, ook een sandwichman, en een wagentje volledig beplakt, plaatjes genoeg. Ook hangen ze plakkaten hoog aan monumentale gebouwen. Dat dat mag? Het is theater man! Het lijkt me een leuk project om van al die affiches een serie foto's te maken. Een bezoek aan de Pont Saint-Benezet. Halverwege is er een kapel ter ere van St. Nicolaas. Daaronder nog een kapel. Ja, dit is nu de pont waarop gedanst wordt in het liedje: Sur le pont d' Avignon. Het liedje dat heel de wereld zingt, staat ergens geschreven. Vandaag geen muziek, noch dansen. Pal naast de kapel staan een serie Italiaanse jongeren, met elkaar jong te zijn. Leuk, maar ze versperren de weg. Oh, nu begrijp ik het, ze staan in de enige schaduw van de hele omgeving.

Na weer nul op request te hebben ontvangen, krijgen we een naam van een chambre dicht in de buurt. Ook krijgen we op een papiertje de weg hoe er te komen. Dank u mevrouw, allervriendelijkst, dank. We boeken bij Marcel en Gigi, Gigi komt van Gilberte. Het is mooi weer, we voelen wel wat warme wind en horen auto's van de snelweg. Maar verder is dit een plek zoals ik me het had voorgesteld. Een ruime kamer met badkamer, een overdekt terrasje en aan de overkant van de binnenplaats een plek om te koken of te eten half in de buitenlucht. Als er een koelkast aanwezig zou zijn, had ik dit alles de hemel genoemd.

De krekels maken een kabaal van jewelste. Het geluid lijkt dat van de snelweg iets verderop te overstemmen. Het gaat er hier harder aan toe dan ik in Italië gewend ben. Doen ze dat gekraak om te minnen of om aan voedsel te komen? Andere redenen kan ik als mens heel niet bedenken. Ze zijn er aardig druk mee, zeg maar de hele dag en nacht. Het lijkt een natuurlijke energie verspilling. We doen rustig boodschappen in de koele wereld van Leclerc.

Het is warm, zeg maar heet, zeer heet. Ik drink halve literflesje water. Daarna vul ik die met kraanwater. Ook drink ik limonade, hier altijd citroen, en vruchtensap, of wijn, en alles aangelengd met een grote plons kraanwater. ‘Ik drink, ik drink,’ zoals Ramses zingt, maar dan heel onschuldig met weinig of geen alcohol. Hoe kunnen we ooit geleefd hebben zonder die halve liter flesjes water?

We zijn blij met de chambre, als een Fransman z'n huis zo goed in kan richten, waarom zijn die hotels dan zo matig?

We lopen langs de wasplaats van Tavel, prachtig.

‘s Avonds schenkt mijnheer een koele rosé: Tavel, de eerste rosé van Frankrijk. De fles en glazen heeft ie samen in een hand. Hij legt heel wat uit van het wijn genieten. Bijvoorbeeld over de 'robe' van de wijn, iets wat gaat over de kleur en uitstraling. Die fles van ons, een prijswinner, en toch niet duur, heeft meer een abricoos-fondant kleur rood. De Tavel is transparant dieproder van kleur, zuurtjes rood. Mijnheer legt uit dat het geen krekels zijn die ons leven wat zwaarder maken, maar cigales; cigales in concert.

We spreken over de mogelijke verklaringen waarom we geen chambre d'hotes konden vinden; de Tour de France komt hier morgen langs en veel buitenlanders, als Belgen komen naar hier, twee: de vele festivals in de buurt; er zijn er vier zoals die van Avignon. Het is gewoon te gek. En dan ook dat er bij het Festival in Avignon, vier voorstellingen op een dag zijn. Het is allemaal teveel! Zes jaar lang heeft Marcel alle zaterdagen en zondagen gewerkt aan het bouwen van dit mooie huis. Alle complimenten, wat goed.

donderdag

Mevrouw Gigi van de chambre heeft onlangs een operatie aan haar hand gehad. Ze loopt in een losse katoenen jurk, die wappert in de mistralwind. Net als Elisabeth Taylor in de film Boom. Eva geniet van haar Italiaanse toon. Jasmijn is in het land. Ze zit tien kilometer van ons vandaan. Als ze hard speelt, kunnen we haar horen. We bezoeken La Chartreuse, een klooster, waar kunstinstellingen hun thuis gevonden hebben. In de shop zijn meer kunstboeken te vinden dan historische boeken over deze religieuze instelling.

Dan het fort Saint André. Wat een bastion, met prachtig zicht op Avignon. Onder ons zien we het festivalterrein aan de Rhône. Het weer is ongunstig voor foto's, maar allez hop! Dit worden toch de laatste chemische foto's.

De wasplaats van Tavel gefotografeerd. Een zigeunervrouw maakt er automatten schoon, haar auto staat losjes geparkeerd voor de wasplaats. Rond Tavel lopen allemaal kanaaltjes met water. Het lijken de levada's van Madeira wel. Ik denk meteen in organisatie termen en vraag of dit water van een iemand, of van de gemeenschap is? In de oude neonletters is het: Tavel, de eerste rosé van Frankrijk. Op het affiche: Tavel, het rosé-centrum van de wereld. De tekst: ‘rosé de France’ gefotografeerd en de flessen in het plastik. Zo gauw als ik weer in het huis kom snel ik naar de kraan en drink, ik drink zwelgend.

Tussen twee en vier uur is het stil op het landje van de familie. Dit soort rust vind ik heerlijk. Waar zijn onze Frans en Vlaams sprekende buren? Doen ze een lange middagslaap? De auto staat er gewoon, de fietsen zijn… Oh, ze zijn aan het fietsen.

Ik ben een biografie van van Eeden aan het lezen. Van Eeden heeft Freud gesproken. Freud heeft een tijdje in Leiden praktijk gehad. Daar is toen de componist Mahler geweest als patiënt. Ja, een maand geleden gelezen in de memoires van Alma Mahler, toen we in Oostenrijk waren. Van Eeden wordt wat lachwekkend neergezet. Ik lach ook. Maar ik bewonder hem door al z'n inzet en z'n pogingen en activiteiten in die tijd. Achteraf spreken is altijd makkelijker. Frederik van Eeden heeft een aantal thema's: hoogmoed, vernedering en opnieuw zoeken naar een nieuwe richting in het leven (pag. 91).

‘s Avonds weer een drankje met Marcel, ik ga er al bijna naar uit zien. Hij noemt ons 'z'n vrienden'. We spreken hem eerst aan als 'mijnheer' maar later denken we meer in Marcel. Hij heeft altijd als leidinggevende gewerkt op een ontwerpafdeling van een groot betonbedrijf. Daarnaast ‘s ochtends vroeg, voordat hij naar z'n werk ging, voor z'n vrouw veel ingekocht op de markt, zij had toen een restaurant. Gewerkt en gewerkt. Z'n vrouw had al kinderen toen ze trouwden. Nu heeft hij kinderen en kleinkinderen, onder andere in Italië. Verder hebben we het over wijnen.

Naast ons in het appartement zit een Belgisch stel. Mevrouw heeft een geweldig mooie jurk. Ik: de jurk is prachtig. Zij: de lucht is ook prachtig! Mijnheer ziet er ook interessant uit. We gissen naar z'n functie. Geen overheid, meer bedrijfsleven. Ik denk aan Coca Cola Europe, of zoiets. In België staan veel kantoren van multinationals. De buren gaan uit. Marcel vertelt dat ze eerst een huis voor ouderen wilden opzetten. Dat veranderende nadat ze zich beseften dat ze de laatste zware zorg niet zouden kunnen leveren. Ze zetten toen een chambre d'hôte op. Ze zijn nu ook al tien jaar ouder dan wij en ik vind het niks dat zij ons bed opmaken, badlakens verschonen of een uur eerder op moeten om voor ons croissants te gaan halen.

Avignon

vrijdag

De auto weer op Des Italiens. Bezoek aan het Palais des Papes. We toeren door de immense zalen van het paleis. Wat waren die pausen rijk. Eva vindt een bord met de namen van de mensen die aan het gebouw gewerkt hebben. In honderd jaar is hier een constructie gemaakt waar ze in Rome meerdere honderden jaren voor nodig gehad hebben. Het is acht en dertig graden, we puffen ons door de dag.

Op een hoog punt boven de Notre Dame des Doms komen we wat bij van het fijne cultuurgeweld; ruimtelijk, religieus, vormgeving, schilderingen, welke de geschiedenis ons hier levert. Kan ze ook niks aan doen hoor. Dichtbij zien we eenden en grote gekleurde Japanse vissen in een vijver. Veraf de halve brug, de Rhône en ik volg een boot die langzaam stroomopwaarts vaart. Een prachtige plek. Jasmijn sms-t naar Eva, die heeft trek in een goed maal. Van wie heeft ze dat toch? Zaterdag is de dag.

We eten gazpacho in vries uitvoering; tomaat en komkommer met suiker en kruiden. Lekker. Eva vindt een goed shirt voor mij.

Museum Angladan heeft een vaste collectie waaronder kleine werken van grote namen en een tijdelijke tentoonstelling van fotograaf Doisneau. Foto's van kunstenaars in Parijs van na de oorlog van 1945 tot 1960. Mooi afgedrukt werk. Een klein stedelijk museum.

In de mediawinkel van de Leclerc hebben ze het niet en ik wordt verwezen naar de grote supermarkt. Daar verwijzen ze naar een fotobalie, en vandaar wordt ik verwezen naar een speciale bel- fotowinkel aan de ander kant van de gangpad. Nog steeds heb ik m'n speciale batterijtje niet! Het zal wel Nederland worden. De hitte is voor ons geweldig.

Eva fotografeert het bord: Tavel, het centrum van de wereld van de rosé. De coöperatie voert hier de leus 'Tavel, de eerste rose van Frankrijk'. Ook niet mis.

Ineens merken we op ons vakantieadres dat we de auto's minder horen, is er geen wind, of komt die uit andere hoek. Het stoort eigenlijk al lang niet meer.

Rond de avond komt mijnheer met: ja, de rosé, met condenspareltjes op de fles. Inmiddels is het een goede gewoonte geworden. Vandaag vertelt hij dat hij bij een club, een commanderie, hoort die de rosé uit de streek propageert. Wanneer je bij die commanderie wilt komen, krijg je eerst een cursus in het wijnkeuren. Dat zijn een aantal avonden met verschillende thema's. Eerst krijgen de nieuwelingen een aantal soorten water te drinken en dan moeten ze daarover iets zeggen. Dan komt er een avond over de kleur en de uitstraling. Hier noem hij de term 'robe'. Is ie grijs, ziet hij er zacht, of traditioneel zuurtjes rood, zoals de Tavel is, uit? Toch nog eens nazoeken waar die term gris nu precies voor staat? Marcel kan ook giftig worden over de producent Listel, of over Zuid Afrika of Australië. Die brengen veel te veel op de markt, zonder dat er met aandacht geproduceerd is en met veel te lage prijzen. Hij: het kan nooit dat er van die grond zoveel flessen Listel kunnen komen, er is mee gewerkt. Hij spreekt in de trant van: daar is ons kleine gebiedje hier niet tegenop gewassen. Als ieder zich nu eens aan de regels houdt! Er is wel eens iemand geweest die veel van die kleine wijngebieden wilde samenvoegen. Dan zou het 'appellation du Sud controlé' worden. Later komt Gigi ook thuis. Ze is uit geweest met de tweede partner van haar ex-man. Het is een leuke avond geweest. Die man is trouwens toch dood. Het lijkt wel een grap, of misschien is het dat ook wel. De Belgen komen ook aan tafel erbij zitten. Mevrouw is steeds stellend aan het woord, mijnheer kijkt bewonderend naar z'n vrouw. Hij zegt minder. Ineens is z'n maatschappelijke positie in gedachten wat lager, vind ik.

Pont du Gard

zaterdag

Het zwelgende drinken wordt minder. We gaan naar de markt van Uzes. Parkeren bij een voetbalvereniging. Heel druk is het hier, niks gekocht en veel verstopte wegen. Het verkeersbeleid lijkt hier kortweg: geen. Daarna naar de Pont du Gard. De parkeerplaats en entree lijken op die van Euro Disney. Veel parkeerruimte in het bos, veel oploopruimte onder een afdakje tegen de zon. Voorzieningen als een café, een filmhuis en een geldautomaat. Maar daarna komt ie dan: de brug. Gezwommen en nu eens niet dobberen, laat ik eens onder die brug doorzwemmen. Het water is koel. Vanaf het waterniveau is het beeld om een foto te maken eigenlijk het beste. Misschien later nog eens doen. Ik kom uit het water en kleed me aan en ik denk: nog even de voorschriften op dat bordje daar lezen. Blijkt dat het zwemmen onder de brug verboden is. Als ieder zich dus gewoon aan de regels houdt, ben ik de enige die onder de brug gezwommen heeft.

Het Jon met Jasmijn in concert op Château de Vaudieu in de openlucht, ooit een buitenplaats van een paus. Heel wat lui van de organisatie lopen, al dan niet met papieren en een sigaret in de hand, onrustig door het grind. Bij de oefeningen smiddags hoor je veel cigales en veel wind. Het geluid van het orkest klinkt niet sterk, het schiet in de ruimte, een soort vervliegen. Tijdens het oefenen adviseert Jurjen Hempel om zo te spelen, dat het toch goed, steviger, klinkt. Quirine Viersen bespeelt de cello prachtig, en ontroert.

Ik praat met fotograaf René Knoop. Hij legt uit dat lenzen van digitale camera's belangrijker zijn dan de body. Een body gaat maar vijf jaar mee, en de lenzen veel langer. Ook geeft ie aan dat de oude dia's toch scherper beeld hebben. Dat geeft deze burger moed.

Het eten in de jeugdherberg is niet veel soeps, zeggen beiden. Vandaag geen warm maal, maar een pakketje brood mee, eten uit een zakje, en toch hard moeten werken. Eigenlijk geen stijl. De gasten van dit concert krijgen een glas in een malletje met een touwtje om hun nek en gaan wandelen van château naar château. Daar krijgen ze te eten en de wijn van het château te drinken. Een smakelijk arrangement.

Wij eten met Jasmijn en Willemien, zij is van de trompet. Ik houd me bij alcoholvrij, want ik moet nog rijden en steeds wordt er extra water aangevoerd. Jasmijn krijgt steeds een Duitser aan de lijn, wanneer ze naar ons belt. Wie bitte?

Een collega ouder van een orkestlid, vertelt me dat ze vanavond in een pizzeria 'akkoord' gezegd heeft bij de vraag: wilt u een glas wijn uit de streek? De rekening voor dat ene glas was fors geweest. We zijn inmiddels wel gewend geraakt aan dat je goed huiswijn bij je maaltijd kunt bestellen. Met de huiswijn profileert de eigenaar zich tegen een redelijke prijs. Maar 'een glas uit de streek', ja, dan moet je goed weten in welke streek je je bevindt. Vandaag zijn we in een zeer dure wijnstreek van Châteauneuf du Pape. Gelukkig zit ze er niet mee, ze pint gewoon weer, zegt ze.

Om elf uur begint het tweede deel van het concert. Jurjen Hempel houdt kort een inleidend verhaal bij Strawinsky. Het publiek waardeert het, ze lachen meteen om z'n grappen. Daarna het stuk van de vissers. De kreten van de vissers en de symfonische muziek in Syracuse Blues vind ik leuk. En al die moderne muziek wordt afgerond met een ouder zoet toetje: Carmen van Bizet. Door het klappen krijgen we het warm. Ruim na middernacht gaan we huiswaarts. Op een afgelegen plek staan nog twee open flessen appellation Châteaneuf du Pape van het huis Husson, blanc. Een uur eerder heb ik er al eens een collega liefhebber naartoe zien sluipen, wat aangeeft dat er nog iets in zit. Als de musici de instrumenten wegbergen en het publiek zich pratend naar het hek begeven, loop ik tegen de stroom mensen in naar de flessen en neem er één mee. Als ieder zich aan de regels had gehouden en de zaak had opgeruimd, dan had ik dit niet hoeven doen.

Eva loodst ons kunstig door een nachtelijk gebied. Voor het slapen gaan proef ik de geweldige wijn.

zondag

Bezoek aan Orange. De stad blijkt kleiner te zijn dan ik dacht, het antieke theater is vele malen groter dan ik ooit heb kunnen denken, het is Romeins en twee duizend jaar oud. De film geeft een beeld van het gebouw in de tijd, z’n plaats in de geschiedenis.

De laatste tien minuten voor het ondergaan van de zon is het mooiste licht om de wijnbladeren te fotograferen.

De Vogezen lijken ons wat koeler, morgen gaan we naar het noorden.

maandag

De rekening is een kaart met een roze hartje. Wij op naar de Vogezen, (Vosges) hoeveel zijn er eigenlijk? Opnieuw een zoektocht naar kamers of een hotel. Komen langs plaatsen waar het armoe troef is en men toch hard werkt, met kunst-projecten, om er iets van te maken. We vinden in een donker en een lommerrijk Bain des Bain, een kuuroord, een appartement. De kamers moeten goed gelucht worden, verder veel ruimte. Buiten ruikt het naar groen en bos en we horen geen auto's. Dat biedt rust, de gewenste koelte komt met regen. Morgen zien we wel weer.

Het verschil tussen een hotel en chambre d'hôte is voor mij dat je bij chambres meer ruimte hebt en meer uitloop naar buiten, waar je bijvoorbeeld met een boek kunt gaan zitten. Een hotel biedt meer diensten, maar daar maak je niet altijd gebruik van. Door al die ervaringen met kamers en hotels beseffen we welke goede plek Ien ons altijd biedt.

stadhuis Epignal

dinsdag

Vanuit het raam zie ik de wolken tot aan de twee huizen voor ons komen. Alsof er niks achter ligt. Wanneer de zon sterker wordt zien we het prachtige glooiende landschap.

We bezoeken Epinal, een oud stadje aan de Moezel. Welvarend, een oude kerk, beeld van Jeanne d'Arc, een goede fotozaak. Wat wil je nog meer?

We eten aan een kanaaltje langs de Moezel. Er komt een grote oude vrachtschuit langs. Een kolos zonder lading. De boot ligt hoog, een intrigerend beeld. Volgende keer wel fotograferen.

Un bel été a Nancy

Weer op zoek naar kamers. We komen in St. Germain met een prachtig kerkje, een geweldig landschap, mooie luchten.
We kiezen voor Nancy, voor een hotel. Als Eva de folders van de stad doorneemt, boeken we voor nog een nacht. Er valt hier veel te beleven. Wat een mooi vergulde stad.
Waarom ik van de Arts-and-craftsbeweging, Art Nouveau, Wienerwerkstaette houd, komt waarschijnlijk ook omdat het bereikbaar, nog betaalbaar is, ook al koop ik het niet. Een Rembrandt of Vermeer is echt onbereikbaar.

De mensen met wie Eva spreekt hebben niet in de gaten dat ze geen Franse is. Ook vragen Fransen haar de weg.

In Nancy rijdt een bus vermomd als tram, door de stad. Met z'n drie delen slingert hij zich soepeltjes tussen de huizen, rails zijn heel niet te vinden.

sAvonds een groot bier tegenover een kerk en een deel van een wandeling, veel goudgeschilderd hekwerk, een mooi plein en parken waar we morgen nog eens naartoe gaan. Mooi licht. Een laatste ijsje, voor vandaag dan het laatste ijsje. Ik heb jasmijnsmaak, dat is eenmalig, niet echt lekker, sorry Jas, te geparfumeerd.

De tram-bus heeft toch een extra wiel in het midden en hij rijdt ermee in een geul, maar evenzogoed rijdt ie zonder die geul. Ook zien we soms een bovenleiding. Begrijp jij het, begrijp ik het?

Stanislas plein

woensdag

Vroeg gaan lopen, een tocht langs vele art-nouveau panden van de school van Nancy. Villa Majorelle is mooi, niet alleen de pui, je kunt om de villa eromheen lopen. Een geëmailleerd balkon beneden en een mooi entree, een glazen afdak bij de voordeur wordt gedragen door zwartmetalen takken en bloemen. Eva maakt er een foto van. Later zien we in een tijdschrift precies dezelfde keuze voorop een tijdschrift. Het pand is nog niet volledig gerestaureerd. Van Majorelle hebben we dan Auguste (1825-1879), Louis (1859-1926) en Jacques (1886-1962). Wij naar het museum van de school van Nancy. Wat heeft die Émile Gallé veel gemaakt. Daarna nog een aparte tentoonstelling van de Majorelles. Opvallend: losse metalen voorzetstukken bij voeten van kasten, die werken beschermend. Bij meubels die versierd zijn met ingelegd hout, zien we de naam van de maker ook ingelegd met hout van een contrasterende kleur, knap snijwerk. We eten subliem. Ik heb een gerecht met Elsas invloeden en bijpassende witte wijn.

‘s Avonds Son et Lumière. Een 'Rendevous op het Stanislas plein'. Een video projectie op het stadhuis. Voordat de voorstelling begint maak ik foto's en verder zitten we rustig te wachten. Er is steeds wat te beleven, jongens met skateboards, een bandje speelt. Ik stel me voor dat ze auto's, treinen en vliegtuigen op het stadhuis gaan projecteren. Dat lijkt me een leuk effect. Uiteindelijk zien we op de honderd meter muur van het stadhuis animaties van planten, poppen en motieven van de kunstvoorwerpen van de school van Nancy. Symbolen van de school van Nancy. Zelfs is er op die grote vlakte van het plein goed geluid te horen. Een zin komt herhaald terug: Geluk bestaat eruit om mensen gelukkig te maken.


verblijf:

. L'enclos de l' Olivier, Chambre d'Hôtes, Mr. en Mme. Thouverez, Chemin des Oliviers, 30126, Tavel.

. Hotel Ibis Nancy Sainte Catherine, Nancy.

gelezen:

. Trots verbrijzeld. Het leven van Frederik van Eeden vanaf 1901, E.M. Querido's uitgeverij, 1996.

gedronken:

. Marc de Provence, Garlaban. Appellation Eau de Vie de Marc Orginaire de Provence Reglementée. Met een amberkleurige robe.

cultuur:

. Syracuse blues, Jacob ter Veldhuis, 2009.

. Majorelle, ' Un art de vivre moderne,' Galeries Poirel, Nancy.

. Son & image. Rendez-vous place Stanislas, Nancy.


en zie:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoofdpagina

6europa@gmail.com

www.blogdries.blogspot.com

drieshondebrink©